ដោយៈ វណ្ណារ៉ា
ភ្នំពេញៈ នៅពេលនិយាយពីដើមទុន មនុស្សភាគច្រើនតែងគិត និងផ្តោតអារម្មណ៍ទៅនឹងប្រាក់កាស ដោយភ្លេចគិតទៅលើធនធានមួយចំនួន ដែលខ្លួនមានជាប់ប្រាណ និងមានតម្លៃសមស្របនៅក្នុងសង្គម។
អ្នកជំនាញផ្នែកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចឯករាជ្យ លោក ង៉ែត ជូ និងជាអ្នកជំនួញនៅក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជាបានលើកឡើងថា មនុស្សស្ទើតែគ្រប់រូប សុទ្ធតែមានដើមទុន៣ប្រភេទ ដោយមិនមែនមានត្រឹមតែបាតដៃទទេនោះទេ។
លោកបន្តថា “ការដែលគ្មានប្រាក់ចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មអ្វីមួយ មិនមែនមានន័យថា គ្មានដើមទុននោះទេ” ។ លោកបន្តថា “អ្នកត្រូវដឹងថា ដើមទុនគឺមានចំនួន៣ប្រភេទរួមមាន ទី១) ដើមទុនផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ឬសេដ្ឋកិច្ច (Economic or Financial Capital) ដូចជាសាច់ប្រាក់ អចលនទ្រព្យ និងទ្រព្យសម្បត្តិដទៃទៀត” ។
ទី២ ដើមទុនជាធនធានមនុស្ស (Human Capital) រូបអ្នកក៏ជាដើមទុនដែរ អ្នកអាចយកចំណេះ-ជំនាញ ទៅបំរើការឱ្យអ្នកដទៃដោយប្តូរយកជាប្រាក់ខែ ហើយសន្សំ ដើម្បីធ្វើជាដើមទុនចាប់ផ្តើមអាជីវកម្ម ហើយបើខ្វះ អ្នកអាចខ្ចីអ្នកដទៃបន្ថែម ដូចជាក្រុមគ្រួសារ ឬមិត្តភក្ដិខ្លះទៅ។
ទី៣ ដើមទុនសង្គម (Social Capital) ក្រុមគ្រួសារ មិត្តភក្ដិ និងមនុស្សដែលអ្នករាប់អានក៏ជាដើមទុនដែរ។ ឧទាហរណ៍ ក្រុមគ្រួសារផ្គត់ផ្គង់ឱ្យអ្នកបានរៀនសូត្រ ដើម្បីសន្សំចំណេះ-ជំនាញ រួចក្លាយខ្លួនជាធនធានមនុស្សក្នុងសង្គម នោះហើយគឺជាដើមទុន។
ដូច្នេះ នៅពេលគ្មានប្រាក់ចាប់ផ្តើមអាជីវកម្ម សូមកុំទាន់និយាយថា ខ្លួនមានត្រឹមតែបាតដៃទទេ។ អ្នកមានដើមទុនទី៣ (ដើមទុនសង្គម) ដើម្បីឈានទៅកសាងដើមទុនទី២ (ដើមទុនជាធនធានមនុស្ស) និងសន្សំជាដើមទុនទី១ (ដើមទុនផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ)។ អ្នកមិនមែនបាតដៃទទេនោះទេ គ្រាន់តែអ្នកត្រូវការការព្យាយាម ការខិតខំ និងប្រើពេលវេលាឱ្យមានតម្លៃប៉ុណ្ណោះ៕
