ដោយ សុខុម
អ្នកទាំងអស់គ្នាប្រាកដជាស្គាល់ហើយនូវធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ហៅកាត់ថា ADB ដែលតែងតែជួយដល់បណ្ដាប្រទេសក្រីក្រ។ ប៉ុន្តែមានមនុស្សមិនច្រើនទេដែលដឹងពីប្រវត្តិ និងឥទ្ធិពលរបស់ស្ថាប័នមួយនេះ ហើយតើវាបានប្រភពលុយកពីណា? អញ្ចឹងតោះ! មកស្វែងយល់ត្រួសៗទាំងអស់គ្នា!
ADB ជាធនាគារអភិវឌ្ឍន៍ថ្នាក់តំបន់មួយដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅថ្ងៃទី១៩ ធ្នូ ឆ្នាំ១៩៦៦ ពោលគឺកាលពី៥៥ឆ្នាំមុន។ ធនាគារនេះមានទីស្នាក់ការកណ្ដាលនៅសង្កាត់ពាណិជ្ជកម្ម Ortigas Center ក្នុងទីក្រុង Mandaluyong ប្រទេសហ្វីលីពីន។
ធនាគារនេះមានការិយាល័យចំនួន៣១នៅទូទាំងពិពលោកសម្រាប់លើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច។ នៅពេលបង្កើតដំបូង ធនាគារនេះមានប្រទេសជាសមាជិកចំនួន៣១ ហើយបច្ចុប្បន្នមាន៦៨ប្រទេសជាសមាជិក។
ធនាគារនេះបានយកម៉ូឌែលស្រដៀងគ្នានឹងធនាគារពិភពលោក (World Bank) ដែរ ហើយមានប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតស្រដៀងគ្នា។ ធនាគារនេះតែងតែបញ្ចេញរបាយការណ៍សង្ខេបអំពីប្រតិបត្តិការ ថវិកា និងព័ត៌មានផ្សេងៗទៀតសម្រាប់សាធារណជន។
កម្មវិធីអាហារូបករណ៍ ADB-ជប៉ុន (ADB-JSP) ផ្ដល់ជូនដល់និស្សិតប្រមាណ៣០០នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំៗនៅតាមគ្រឹះស្ថានឧត្ដមសិក្សាក្នុងប្រទេសចំនួន១០ក្នុងតំបន់។ នៅពេលបញ្ចប់ការសិក្សា និស្សិតទាំងនោះនឹងវិលត្រលប់ទៅចូលរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេវិញ។
* ឥទ្ធិពលនៃធនាគារ ADB
ធនាគារ ADB មានឥទ្ធិពលខ្លាំងមិនធម្មតាឡើយ ព្រោះស្ថាប័នមួយនេះបានក្លាយជាអ្នកឃ្លាំមើលផ្លូវការមួយរស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
គិតត្រឹមថ្ងៃទី៣១ ធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨ ប្រទេសជប៉ុន និងសហរដ្ឋអាមេរិក កាន់កាប់ចំណែកភាគហ៊ុនក្នុងម្នាក់ៗ១៥,៥៧១% ចិន កាន់កាប់៦,៤២៩% ប្រទេសឥណ្ឌា កាន់កាប់ ៦,៣១៧% ហើយប្រទេសអូស្ត្រាលី កាន់កាប់៥,៧៧៣%។
អ្នកធ្វើគោលនយោបាយខ្ពស់បំផុតនៃធនាគារនេះគឺគណៈអភិបាល (Board of Governors) ដែលមានសមាសភាពតំណាងមួយរូបៗមកពីប្រទេសជាសមាជិកនីមួយៗ។ គណៈអភិបាលនេះបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងខ្លួនឯងក្នុងចំណោមសមាជិកទាំង១២រូបនៃក្រុមប្រឹក្សាភិបាល (Board of Directors) និងអនុប្រធានរបស់ពួកគេ។ សមាសភាព៨រូបនៃសមាជិមទាំង១២មកពីតំបន់អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក ចំណែកឯសមាជិកផ្សេងទៀតបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកដែលមិននៅក្នុងតំបន់។
គណៈអភិបាលក៏បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងប្រធានរបស់ធនាគារនេះ ដែលនឹងក្លាយជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល និងគ្រប់គ្រងធនាគារ ADB ផងដែរ។ ប្រធានធនាគារនេះកាន់តំណែងមួយអាណត្តិ៥ឆ្នាំ ហើយប្រហែលជាត្រូវបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងមួយអាណត្តិទៀត។ ហើយដោយសារតែប្រទេសជប៉ុន ជាម្ចាស់ភាគហ៊ុនធំបំផុតមួយ ជាទូទៅប្រធានគឺតែងតែជាជនជាតិជប៉ុន។
ទីស្នាក់ការកណ្ដាលរបស់ធនាគារនេះគឺស្ថិតនៅផ្លូវ 6 ADB Avenue ក្រុង Mandaluyong ប្រទេសហ្វីលីពីន ហើយមានការិយាល័យចំនួន៣១នៅអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក និងការិយាល័យតំណាងនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក ក្រុង Frankfurt អាល្លឺម៉ង់ តូក្យូ ប្រទេសជប៉ុន និងក្រុងស៊ីដនី ប្រទេសអូស្ត្រាលី។ ធនាគារនេះជួលបុគ្គលិកប្រមាណ៣.០០០នាក់ ដែលតំណាងឱ្យប្រទេសចំនួន៦០ក្នុងចំណោមប្រទេសដែលជាសមាជិកទាំង៦៨ប្រទេស។
ធនាគារ ADB ជាស្ថាប័នអភិវឌ្ឍន៍សង្គមដែលប្ដេជ្ញាជួយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក តាមរយៈការផ្ដល់ឥណទានដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយបរិយាប័ន កំណើនប្រកបដោយនិរន្តភាពផ្នែកបរិស្ថាន និងការសមាហរ័ណកម្មតំប់។ ហើយការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនេះធ្វើឡើងការវិនិយោគ ក្នុងទម្រង់ជាឥណទាន ជំនួយឥតសំណង និងការចែករំលែកព័ត៌មាន ដោយជួយប្រទេសនានាឱ្យត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ផលប៉ះពាល់ដែលបង្កឡើងដោយបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ ឬគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិរបស់ពួកគេ ព្រមទាំងនៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗទៀតផងដែរ។
៨០%នៃការផ្ដល់ឥណទានរបស់ធនាគារ ADB គឺផ្ដោតលើវិស័យចំនួន៥ដូចខាងក្រោម៖
• វិស័យអប់រំ
• បរិស្ថាន បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងការគ្រប់គ្រងហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយ
• ការអភិវឌ្ឍវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ
• ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រួមមានវិស័យដឹកជញ្ជូន និងទូរគមនាគមន៍ ការផ្គត់ផ្គង់ទឹក និងថាមពលអគ្គិសនី និងអនាម័យ និងការអភិវឌ្ឍក្រុង
• កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការធ្វើសមាហរ័ណកម្មតំបន់
• ការផ្ដល់ឥណទានដល់វិស័យឯកជន
* មូលនិធិ និងធនធាន
Financing Partnership Facilities (Platform ប្រតិបត្តិការសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាយុទ្ធសាស្ត្ររយៈពេលវែង និងពហុភាគី) ជាង៥០ មូលនិធិ Trust Fund និងមូលនិធិផ្សេងៗទៀតដែលក្នុងមួយឆ្នាំៗមានទំហំទឹកប្រាក់ជាច្រើនពាន់លានដុល្លារ ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយធនាគារ ADB ហើយស្នើគម្រោងដែលជួយលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចនៅអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក៕
