ដោយៈម៉ាណេត
ភ្នំពេញៈ ភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយក្នុងតំបន់ (RCEP) គាំទ្រដោយប្រទេសចិន ត្រូវបានមើលឃើញថា ជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងមួយសម្រាប់ទីក្រុងប៉េកាំង ក្នុងការពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅទូទាំងតំបន់ និងបង្ហាញពីឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅក្នុងពាណិជ្ជកម្មអាស៊ី។
អ្នកវិភាគនិយាយថា បន្ទាប់ពីរយៈពេល៨ឆ្នាំ នៃការជជែកវែកញែកអំពីព័ត៌មានលម្អិត កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម ដែលធំជាងគេបំផុតលើពិភពលោក ដោយនិយាយអំពីផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាកាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ ។
តើកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP ជាអ្វី?
គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ បានចាប់ផ្តើមដំណើរការចរចាក្នុងឆ្នាំ ២០១២ RCEP គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្លុកអាស៊ាន ដែលមានសមាជិក១០ប្រទេស រួមជាមួយចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង អូស្ត្រាលី និងនូវែលសេឡង់។ ប្រទេសឥណ្ឌា ត្រៀមនឹងហត្ថលេខាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ប៉ុន្តែបានដកខ្លួនចេញកាលពីឆ្នាំមុន។
កិច្ចព្រមព្រៀងនេះរួមបញ្ចូលទាំងប្រជាជនចំនួន២,១ពាន់លាននាក់ ខណៈផលិតផលក្នុងស្រុករបស់ប្រទេសសមាជិក នៃកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP មានប្រហែល៣០ភាគរយ នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ពិភពលោក។
កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ មានគោលបំណងកាត់បន្ថយពន្ធគយ បើកចំហរពាណិជ្ជកម្ម សេវាកម្ម និងជំរុញការវិនិយោគ ដើម្បីជួយដល់ប្រទេស ដែលមានសេដ្ឋកិច្ចកំពុងរីកចម្រើន អាចប្រកួតប្រជែងនៅលើពិភពលោក។
ជាពិសេស RCEP ត្រូវបានរំពឹងថា នឹងជួយកាត់បន្ថយថ្លៃដើម និងពេលវេលាសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន ដោយអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេនាំចេញ ផលិតផលពីគ្រប់ទីកន្លែងនៅក្នុងប្លុក RCEP នេះ ដោយមិនបំពេញតាមទាមទារដាច់ដោយឡែក សម្រាប់ប្រទេសនីមួយ។
វាក៏ទាក់ទងនឹងកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ប៉ុន្តែនឹងមិនគ្របដណ្តប់ការការពារបរិស្ថាន និងសិទ្ធិការងារទេ។
លោក Rajiv Biswas ប្រធានសេដ្ឋវិទូប្រចាំក្រុមហ៊ុន ពិគ្រោះយោបល់អាជីវកម្មអន្តរជាតិ IHS Markit បានមានប្រសាសន៍ថា “តំបន់អាទិភាពសំខាន់សម្រាប់ការចរចា RCEP បន្តទំនងជាធ្វើពាណិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធអេឡិកត្រូនិច” ។
ប៉ុន្តែគេមិនទាន់ច្បាស់ថា តើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នឹងមានប្រសិទ្ធិភាពនៅពេលណាទេ ប៉ុន្តែវាអាចចូលជាធរមាននៅឆ្នាំក្រោយ។
WHY DOES IT MATTER? ហេតុអ្វីវាមានសារៈសំខាន់?
វាពិតជាសំខាន់ ព្រោះវាបង្កើតច្បាប់ពាណិជ្ជកម្មថ្មីសម្រាប់តំបន់ ហើយមានការគាំទ្រពីចិន ប៉ុន្តែមិនរាប់បញ្ចូលសហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍និយាយថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នឹងពង្រឹងមហិច្ឆតាភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ទូលំទូលាយរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ ដែលវាបានប្រឈមនឹងការប្រកួតប្រជែងតិចតួចពីសហរដ្ឋអាមេរិក ចាប់តាំងពីប្រធានាធិបតីដូណាល់ ត្រាំ បានដកខ្លួនចេញពីកតិកាសញ្ញាពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួន។
កិច្ចព្រមព្រៀងនោះ ហៅថាកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក (TPP) បានស្ថិតនៅលើផ្លូវ ក្លាយជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម ដ៏ធំបំផុតរបស់ពិភពលោក ប៉ុន្តែក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានដកខ្លួនចេញពីកម្មវិធីនេះ ដោយនិយាយថា វាបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការងាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
ទោះយ៉ាងណា ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ បាននិយាយថា RCEP មិនទូលំទូលាយដូចកិច្ចព្រមព្រៀង TPP ឬកិច្ចព្រមព្រៀងទូលំទូលាយ និងភាពជឿនលឿនសម្រាប់ភាពជាដៃគូអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក (CPTPP) នោះទេ។
លោក Alexander Capri អ្នកជំនាញពាណិជ្ជកម្ម នៃសាកលវិទ្យាល័យពាណិជ្ជកម្មនៃសាកលវិទ្យាល័យជាតិសិង្ហបុរី Singapore Business School បានមានប្រសាសន៍ថា “វាមិនមែនជាកិច្ចព្រមព្រៀងពេញលេញ និងមានហេតុផលពេញលេញនោះទេ។
លោកបានបន្ថែមថា “បញ្ហារបស់RCEP គឺថា អ្នកមានប្រទេសចំនួន១៥ ដែលមានភាពចម្រុះ នៅដំណាក់កាលផ្សេងគ្នានៃការអភិវឌ្ឍ និងមានអាទិភាពការងារផ្ទៃក្នុងខុសគ្នាទាំងស្រុង” ។
ហេតុអ្វីគ្មានប្រទេសឥណ្ឌា?
ប្រទេសឥណ្ឌាបានដកខ្លួនកាលពីឆ្នាំមុន ដោយសារការព្រួយបារម្ភអំពីទំនិញចិនដែលមានតំលៃថោក ចូលក្នុងប្រទេសខ្លួន ទោះបីជាខ្លួនអាចចូលរួមនៅពេលក្រោយ ប្រសិនបើខ្លួនសម្តេចចិត្តថា ចង់ចូលរួមជាមួយកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
មេដឹកនាំឥណ្ឌាបានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភ អំពីបញ្ហាការចូលទីផ្សារ ដោយខ្លាចអ្នកផលិតក្នុងស្រុករបស់ខ្លួន អាចនឹងរងគ្រោះខ្លាំង ប្រសិនបើខ្លួនត្រូវបានជន់លិចដោយទំនិញចិន ដែលមានតំលៃថោក។
វាយណភណ្ឌ ទឹកដោះគោ និងកសិកម្ម ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាឧស្សាហកម្មងាយរងគ្រោះចំនួន។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Narendra Modi បានប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធកាន់តែខ្លាំងឡើងៗនៅក្នុងប្រទេស ដើម្បីប្រកាន់ជំហរតឹងរឹងជាងមុន និងបានបង្ហាញនូវការមិនចុះសម្រុង នៅពេលដែលការចរចារ RCEP បានឈានដល់ទីបញ្ចប់។
តើវាមានន័យយ៉ាងដូចម្តេចចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិក?
អ្នកវិភាគនិយាយថា វានឹងអាចជារដ្ឋបាលថ្មីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្រោមដឹកនាំរបស់លោកចូ បៃដិន ដែលទើបនឹងជាប់ឆ្នោតប្រធានាធិបតី នឹងត្រូវផ្តោតលើតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ បើទោះបីជាមិនទាន់ច្បាស់ថា តើលោកចង់ចូលរួមជាមួយកិច្ចព្រមព្រៀង CPTPP ឡើងវិញ។
ប្រធានបទនៅតែជាបញ្ហារសើបខាងនយោបាយនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Capri បានមានប្រសាសន៍ថា “រដ្ឋបាលនេះ នឹងពិនិត្យមើលរឿងនេះ យ៉ាងដិតដល់ជាទីបំផុត” ៕
