ដោយៈ គង់ ម៉ាលីនណា
ភ្នំពេញៈ ពាក្យ”លាងលុយ”ត្រូវបានគេលឺជាញឹកញាប់ ប៉ុន្តែតើគេលាងលុយតាមនិតិវិធីបែបណា និងធ្វើឡើងយ៉ាងដូចម្តេចមិនទាន់មានការយល់ដឹងទូលំទូលាយនៅឡើយទេ។
តើអ្វីជាការលាងលុយ? (Money Laundering)ចម្លើយ វាគឺជាដំណើរនៃការបំលែងលុយខុសច្បាប់ ទៅជាលុយស្របច្បាប់វិញ។ លុយខុសច្បាប់នេះ ត្រូវបានគេហៅថាលុយខ្មៅ រឺ លុយកខ្វក់ (Black Money) ដែលលុយទាំងនោះ អាចមានប្រភពមកពីការជួញដូរគ្រឿងញៀន ការជួញដូរអាវុធខុសច្បាប់ អំពើពុករលួយ រឺ អំពេីភរវកម្មផ្សេងៗ។
ជាធម្មតា លុយកខ្វក់ដែលមានចំនួនច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ អាចមានការពិបាកក្នុងការធ្វើចរាចរក្នុងប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុ។
ឧទាហរណ៍ ធនាគារមួយចំនួន ទាមទារអោយមានរបាយការណ៍ច្បាស់លាស់អំពីលុយ ដែលមានចំនួនច្រើនលើសលប់នោះ រឺ សាកសួរបន្ថែមពីប្រតិបត្តិការ នៃការដាក់ប្រាក់ច្រើនខុសប្រក្រតី ដែលអាចនាំអោយមានការសង្ស័យថាជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការលាងលុយកខ្វក់។
ហេតុនេះ ទើបក្រុមឧក្រិដ្ឋជន ខំរកវិធីលាងលុយកខ្វក់ទាំងនោះ ដើម្បីអាចប្រើប្រាស់បានក្នុងប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុដោយមានប្រសិទ្ធភាព។
ការលាងលុយ គឺជាបទឧក្រិដ្ឋហិរញ្ញវត្ថុ ដែលមានដំណើរការ៣ដំណាក់កាលដូចជា
១. ការដាក់លុយចូលប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុស្របច្បាប់ (PLACEMENT)
ក្នុងដំណាក់កាលនេះ លុយកខ្វក់ត្រូវបានបំបែក ទៅជាចំណែកផ្សេងគ្នាច្រើន ហើយយកទៅដាក់ជាបញ្ញើ រឺ ជាការវិនិយោគនៅក្នុងប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុដូចជាស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ កាស៊ីណូ ហាងលក់ទំនិញ រឺ អាជីវកម្មតូចធំផ្សេងៗទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។ ក្រៅពីនេះ វាអាចជាការរត់ពន្ធរូបិយប័ណ្ណទៅក្រៅប្រទេស (Currency Smuggling) ការផ្លាស់ប្តូររូបិយប័ណ្ណ (Currency Exchange) ការដាក់លាយបន្លំជាមួយលុយ ដែលមានក្នុងប្រព័ន្ធស្រាប់ (Blending Fund) និងការទិញទ្រព្យផ្សេងៗដែលមិនត្រូវការសំណុំបែបបទច្បាស់លាស់។
ដំណើរការនេះ នឹងធ្វើអោយលុយកខ្វក់ទាំងនោះ កាន់តែមានភាពងាយស្រួលក្នុងការបំលែង រឺ ផ្ទេរតាមរយៈធនាគារ ហើយឧក្រិដ្ឋជនងាយនឹងបន្តដំណើរការលាងលុយតទៀត។
២. ការក្លែងបន្លំរឺបំបិទប្រភពរបស់លុយ (LAYERING)
បន្ទាប់ពីដាក់លុយចូលប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុស្របច្បាប់ ពួកឧក្រិដ្ឋជនត្រូវការក្លែងបន្លំរឺបំបិទប្រភពរបស់លុយ រឺក៏ធ្វើអោយប្រតិបត្តិការលុយមានភាពស៊ាំញ៉ាំ ដើម្បីធ្វើអោយកាន់តែពិបាករកឃើញ ប្រភពលុយកខ្វក់ទាំងនោះ និងដើម្បីលាក់បាំងសកម្មភាពនៃការលាងលុយ។ ដំណើរការនេះអាចមានក្នុងទម្រង់ដូចជា ការប្រើប្រាស់គណនីធនាគារច្រើនផ្សេងគ្នា ការទិញវត្ថុមានតំលៃដែលអាចលក់ចេញវិញបាននៅក្រៅប្រទេស និងការបំលែងសាច់ប្រាក់ទៅជាមូលប្បទានប័ត្រជាដើម។
ម្យ៉ាងទៀត ដំណើរការនេះទាមទារ អោយការចរាចរលុយកខ្វក់មានភាពលឿនរហ័សពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយ រឺ ពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយទៀត ដែលអាចចៀសផុតពីការធ្វើសវនកម្ម (audit) ពីសំណាក់អាជ្ញាធរផងដែរ។
៣. ការដកលុយចេញបន្ទាប់ពីលាង (INTEGRATION)
នេះជាដំណាក់កាលដែលលុយទាំងនោះ អាចធ្វើចរាចរណ៍បាននៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច និងប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុដោយស្របច្បាប់ ហើយវាថែមទាំងត្រូវបានមើលឃើញថា លុយទាំងនោះចេញពីប្រភពស្របច្បាប់ទៀតផង។ ក្នុងដំណាក់កាលនេះ លុយទាំងនោះនឹងត្រូវបានយកទៅវិនិយោគ បន្តលើអចលនទ្រព្យ រឺ អាជីវកម្មស្របច្បាប់នានា ដោយលុយដែលបង្កើតបានបន្តបន្ទាប់ពីនេះសុទ្ធសឹងជាលុយ ដែលនឹងត្រូវបានចាត់ទុកថាមកពីប្រភពស្របច្បាប់ទាំងអស់។
ប៉ុន្តែមិនមែនគ្រប់ការលាងលុយទាំងអស់ សុទ្ធតែបានឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលទាំង៣នេះទេ ព្រោះវាអាចស្ថិតទៅតាមស្ថានភាព នៃលុយកខ្វក់ទាំងអស់នោះ។
យ៉ាងណាមិញ ការលាងលុយកខ្វក់គឺជាអំពើខុសច្បាប់ធ្ងន់ធ្ងរ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលនៅជុំវិញពិភពលោក ក៏បានខិតខំព្យាយាមប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបទឧក្រិដ្ឋហិរញ្ញវត្ថុនេះ ដោយបង្កើតនូវបទបញ្ញតិ្តផ្សេងៗ ដែលតម្រូវអោយគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុនានា រឹតបន្តឹងនិងអនុវត្តដោយយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីស៉ើបអង្កេតបើសិនមានករណីសង្ស័យលើសកម្មភាពណាមួយ៕
